W jednej z niewielu gazetek dostępnych w Polsce, które traktują o robieniu na drutach przeczytałam poniższe zdanie:
"Jeśli nie znajdą państwo zalecanego materiału, prosimy o dobranie włóczki o najbardziej zbliżonej długości w metrach w stosunku do podanej wagi motka w gramach. Konieczne jest wtedy wykonanie próby ściegu i porównanie otrzymanych wielkości z przedstawionymi w opisie".
Otóż nic bardziej mylnego!
Gdyż
ZAWSZE przed przystąpieniem do robótki konieczne jest wykonanie próbki ściegu. Zauważam, iż temat próbek rozliczeniowych jest po macoszemu traktowany przez wiele źródeł - co zupełnie nie powinno mieć miejsca.
W tejże gazetce nie ma też podanych miar wychodzących z próbki - brakuje przeliczeń oczek na centymetr, rzędów na centymetr. Innymi słowy - wykonywanie dzianin według podanych wzorów nie daje żadnej gwarancji otrzymania oczekiwanego rozmiaru. Opis wykonania swetra staje się nieprzydatny - trzeba samemu rozliczyć wszystkie wymiary i odpowiednio zmienić przepis - czyli całą robotę wykonujemy na nowo. Jest to dziwne, iż czasopismo tematyczne, które traktuje tylko i wyłącznie o robótkach na drutach i szydełku, nie rozumie jak istotne jest podanie wymiarów próbki rozliczeniowej.
Znaczenie próbki rozliczeniowej
Wykonanie próbki na druty jest najważniejszym przykazaniem dla dziergaczek. Wymiary pochodzące z próbki rozliczeniowej są podstawą do przeliczenia ilości oczek, rzędów wykonywanej robótki.
Oznacza to zmierzenie liczby oczek a nawet ułamków tych oczek, które TY, nie kto inny, ale TY osiągasz na 1 cm (5, czy 10 cm - dowolnie), dziergając wybraną włóczką i odpowiednio dobranymi do niej drutami.
Jako przykład weźmy sweter, który u podstawy liczy 200 oczek. Różnica w próbkach nawet o 1/4 oczka, między wzorcowym wymiarem, a Twoim spowoduje różnicę o około 5 cm. Sweter, który wykonasz będzie o 5 cm za mały, lub za duży. Jest to ogromna różnica w gotowym wyrobie, a w próbce nie uwzględniono tylko 1/4 oczka!
Każdy dzierga na swój własny sposób. To się także może zmienić w czasie. Ten sam ścieg, ta sama włóczka, te same druty - różni ludzie - i efekty będą zupełnie inne. Nie ma możliwości zalecić jedne druty do danej włóczki dla wszystkich - tak aby wyszły te same wyliczenia. Jeżeli podany jest rozmiar drutów do wybranej włóczki - trzeba to traktować tylko i wyłącznie jako rekomendacje.
Przed przystąpieniem do robótki
MUSISZ wykonać próbkę rozliczeniowa i dopasować rozmiar. Wzór, który nie zawiera wyliczeń oczek nie nadaje się do użytku (chodzi tutaj oczywiście o wzory w których rozmiar ma znaczenie czyli swetry, bluzki, czapki, rękawiczki itd - w chustach, szalikach, kocykach, różnica w oczkach jest do zaakceptowania).
Brzmi poważnie i jest to poważna sprawa - rzutuje na całokształt, ale jest też bardzo prosta do uzyskania.
Próbka ściegu gładkiego
Im większa próbka, tym wyliczenia będą dokładniejsze. Nie należy liczyć oczek brzegowych, ale brać te, które leżą jak najbardziej w środku robótki. Kolejną rzeczą jest sposób wykonywania robótki. Jeżeli docelowo będziemy dziergać w okrążeniach, dobrze jest, aby próbkę wyliczeniową zrobić w taki sam sposób lub zastosuj odpowiednie triki (
Próbka w okrążeniach robiona tam-i-z-powrotem). W okrążeniach dzierga się w inny sposób - jeżeli jest to ścieg dżersejowy, nie będziesz robić oczek lewych - jeżeli próbkę zrobisz pracując tam-i-z-powrotem, może się okazać, iż oczka lewe wykonujesz inaczej niż prawe i tym samym docelowo wyliczenia będą różne.
Do mierzenia próbki wyjmij druty z robótki. Nie powinny one decydować o kształcie dzianiny.
W zależności od docelowego użytkowania w taki sam sposób trzeba próbkę potraktować przed mierzeniem. Czyli - wyprać, wymoczyć, odpowiednio zblokować, wysuszyć. Jest to konieczne, aby nie było rozczarowania po pierwszym praniu. Włóczki mają różne właściwości, jedne po wypraniu pozostaną praktycznie nie zmienione, inne będą się rozciągać w mniejszym lub większym stopniu. Odpowiednie zblokowanie dzianiny wpływa także na docelowy kształt.
Przed zmierzeniem - potraktuj swoją próbkę w taki sam sposób jak będzie traktowany docelowy produkt.
Niektóre źródła podają, aby takiej próbki nie prać, delikatnie zmoczyć, niektóre aby wyprasować żelazkiem itd. Najpewniejszą jednak metodą jest potraktowanie próbki w taki sam sposób w jaki będzie użytkowana.
Połóż próbkę płasko. Próbkę zmierz z dokładnością do ułamka. Nie lekceważ żadnego oczka. Nie naciągaj dzianiny, ani jej nie zbijaj - innymi słowy - nie oszukuj po to tylko, aby dostać całkowitą liczbę (chyba, że w taki sam sposób będziesz traktować gotową dzianinę). Próbkę mierz twardą linijką - tasiemka może dać zakłamane wyniki. Na linijce odmierz po 5 cm w każdą stronę - zaznacz je agrafkami. Dopiero teraz zacznij liczyć oczka.
Próbka ze wzorem
Aby przekonać się ile oczek potrzeba na dzianinę ze wzorami - obojętnie czy to będą warkocze, oczka krzyżowane i inne sploty fantazyjne - koniecznie trzeba zrobić próbkę. Jeżeli robótka będzie w okrążeniach - próbkę też zrób w okrążeniach lub zastosuj odpowiednie triki (
Próbka w okrążeniach robiona tam-i-z-powrotem). Taką próbkę robioną w okrążeniach można wykorzystać do zrobienia czapki. Próbkę traktujemy w taki sam sposób jak próbkę do ściegu gładkiego. Dla splotów fantazyjnych wykonujemy blokowanie - pozwala to wyeksponować dany wzór.
Zliczamy ile dany wzór zajmuje centymetrów. Robimy to w taki sam sposób jak dla próbki opisanej powyżej. Wiemy, ile na dany wzór wychodzi oczek. Teraz wiemy też ile centymetrów zajmuje dany wzór. Wiemy już ile mamy narzucić oczek, aby móc zrobić odpowiedniej wielkości dzianinę.
Jeżeli z przeliczenia oczek wychodzi, iż zabraknie parę centymetrów - na dodanie wzoru za mało, dodaje się oczka między wzorami.
Warto przeczytać:
1.
http://abc_robotek_na_drutach.republika.pl/str/samodzielne_01.html
2.
http://www.makatka.pl/index.php/druty/99-szkoka/297-probka-ciegu
3.
http://techknitting.blogspot.com/2011/02/circular-swatches-knit-flat-back-and.html
4. "Knitting Without Tears", Elizabeth Zimmermann
---
In one of polish knitting magazines I found something like that:
"If you do not find the recommended yarn, please choose a yarn which length-weight relation is the closest to the recommended yarn. Than, it is necessary to make a swatch and obtain a gauge and to compare it to the dimensions from the pattern."
Well, nothing more wrong!
It is ALWAYS necessary to make a swatch and obtain a gauge! I have noticed that the gauge in Poland is treated in neglect by many sources of information - which should not happen.
I also have not found gauge in patterns in the magazine. In other words - you have no guarantee that the size you knit will be the size you expect. The description "how to make a sweater" become useless - you have to measure, count, convert the pattern by your own - and it is you, who does the job you pay for buying the magazine.
It is weird, that people who publish the knitting magazine do not understand how important it is to make a swatch to obtain a gauge.
Meaning of the gauge
Gauge is the most important principle in knitting. The number of stitches, even fractions of a stitch that YOU, no-one else but YOU achieve to 1`` (2``, 5`` or else) with the wool and needles you plan to use for the fabric.
For example - if you have even 1/4 stitch more than the gauge is, on 200-stitch sweater, you will get over 2`` too big. It is a really enormous difference and you are only 1/4 stitch off gauge.
Everyone knit in its own way. The way you knit may also change in the course of time. The same stitch, the same yarn, the same needle size - different people - different effects. There is no possibility to recommend one needle size to one yarn for everybody and get the same gauge. If a knitting pattern points needle size - treat it as approximate suggestion - nothing more.
Before you knit your knitwear, you MUST make a swatch and count gauge. Pattern that does not contain gauge is usually useless (we talk about patterns of sweaters, blouses, hats, gloves, patterns of knitwear where size matters, we do not talk about shawls, scarves, blankets - knitwears where differences in size are acceptable).
It sounds serious and it is serious - it impinge on the whole of knitwear and also it is very simple to achieve.
Simple swatch
The larger the swatch is, the more accurate the calculations are. Do not count edge stitches, take stitches that are in the middle of the swatch. If we knit in the round - the swatch should also be knitted in the round. You knit in different way if you knit-purl and in different way if you knit-knit.
Do not count stitches when needles are still in fabric. They should not have an influence on numbers. Treat your swatch in the same way as you will treat the finished knitwear. So you have to wash it, block it and dry. It is necessary to do that - you will avoid a disappointment after the first wash. Yarns have different properties - so one would be almost the same, another one would stretch. Blocking also affect the size of the fabric. Once more: before counting stitches - treat your swatch in the same way as you will treat the finished knitwear. This is the best way to know how the yarn will look after washing.
Lay your swatch flat. Count stitches with fractions. Do not disregard any stitches, any fraction of a stitch. Do not stretch or squeeze - unless the finished knitwear will be treated like that - in other words - do not cheat to get a whole number. Measure the swatch with stiff ruler - tape will give you wrong numbers. Mark with safety pins 2`` apart from the center. And count stitches.
Swatch with pattern (cables etc)
There is no other way to find out how many stitches you need for fabric with pattern how than to knit a swatch. If you knit in round - you knit a swatch in round as well. You may use this to make a hat or to do tricks (Circular swatches knit flat back-and-forth). You do all the things to the swatch, what you will do with the finished knitwear - wash, block, dry and so on. For cables we block for sure.
Now, count how many stitches the specific pattern counts. So you know how many inches and stitches the pattern counts - and you also know how many stitches you must cast on. Put some purl stitches if you do not have enough stitches for the size you need and if you do not want to put another pattern or patterns would be too big to put them there.
Worth reading:
1. http://abc_robotek_na_drutach.republika.pl/str/samodzielne_01.html
2. http://www.makatka.pl/index.php/druty/99-szkoka/297-probka-ciegu
3. http://techknitting.blogspot.com/2011/02/circular-swatches-knit-flat-back-and.html
4. "Knitting Without Tears", Elizabeth Zimmermann
